ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Είναι η παθολογική κατάσταση των ούλων με κύρια χαρακτηριστικά την διόγκωση, την αλλαγή του φυσιολογικού χρώματος, φλεγμονή και αιμορραγία.

Είναι μικροβιακής αιτιολογίας και οφείλεται στην παρουσία μικροβιακής πλάκας (Ο.Μ.Π) η οποία προσκολλάται στις οδοντικές επιφάνειες. Όταν η στοματική υγιεινή είναι πλημμελής, η μικροβιακή πλάκα δεν απομακρύνεται, ενασβεστιώνεται, σχηματίζεται τρυγία (η γνωστή «πέτρα») η οποία εντοπίζεται στον αυχένα των δοντιών. Η συσσώρευση μικροβιακής πλάκας και τρυγίας προκαλεί τοπική φλεγμονή στα ούλα με παραγωγή τοξινών που είναι υπεύθυνες για τη δημιουργία οιδήματος, ευαισθησίας και κακοσμίας.

Τοπικοί παράγοντες όπως κακότεχνες εμφράξεις και προσθετικές εργασίες, ορθοδοντική θεραπεία με δακτυλίους και brackets, καθώς και συγκλεισιακά προβλήματα που οδηγούν σε τραυματισμό των ούλων, αποτελούν προδιαθεσικούς παράγοντες για την εμφάνιση Ουλίτιδας.

Η Ουλίτιδα είναι πλήρως αναστρέψιμη εάν γίνει έγκαιρη διάγνωση και σωστή αντιμετώπιση. Η σωστή στοματική υγιεινή αποτελεί θεμέλιο λίθο όχι μόνο κατά τη διάρκεια της θεραπείας, αλλά και για τη διατήρηση του αποτελέσματος.
Άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση Ουλίτιδας σαν αποτέλεσμα του επιβαρυμένου ιατρικού τους ιστορικού (πχ σακχαρώδης διαβήτης, ξηροστομία, νόσοι κολλαγόνου, υπέρταση, επιληψία), αξιολογούνται ιδιαίτερα και εντάσσονται σε ειδικά προγράμματα επανάκλησης και αξιολόγησης της υγείας των ιστών του στόματος.

Η Περιοδοντίτιδα είναι φλεγμονώδης νόσος που προσβάλλει τους ιστούς που περιβάλλουν και στηρίζουν τα δόντια (περιρρίζιο, οστεΐνη ρίζας, ούλα, οστικά φατνία).

Όταν η Ουλίτιδα δεν θεραπευτεί, τότε τα βακτηρίδια και οι τοξίνες που παράγουν, μεταναστεύουν βαθύτερα στην περιοδοντική σχισμή, πολλαπλασιάζονται, αυξάνουν την φλεγμονή και διαμορφώνουν θύλακες (διαστήματα μεταξύ δοντιών και ούλων), τα οποία αποτελούν ευνοϊκό πεδίο συγκέντρωσης υπολειμμάτων τροφών και επαναμόλυνσης από μικρόβια.

Καθώς η νόσος εξελίσσεται, οι θύλακες βαθαίνουν, οι περιοδοντικοί ιστοί καταστρέφονται, προσβάλλονται τα οστά των γνάθων με αποτέλεσμα σταδιακή απώλεια της στήριξης, μετακίνηση και αραίωση των δοντιών.

Η οστική καταστροφή εξελίσσεται διαρκώς και εναλλάσσεται με περιόδους ύφεσης, συνήθως συνοδεύεται από ερυθρότητα, οίδημα ούλων, αιμορραγία, κακοσμία δημιουργώντας αισθητικά και συγκλεισιακά προβλήματα.

Η συχνότητα εμφάνισης της Περιοδοντίτιδας αυξάνει με την πάροδο της ηλικίας, προσβάλλει το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού ηλικίας > 60 ετών και αποτελεί την βασική αιτία απώλειας των δοντιών στα άτομα 3ης και 4ης ηλικίας.

Τα σύγχρονα ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν γενετική προδιάθεση για την εμφάνιση της Περιοδοντίτιδας σε μεγάλο τμήμα του πληθυσμού και υπαγορεύουν τακτικούς προληπτικούς ελέγχους για την έγκαιρη αντιμετώπιση της.

Από τις ίδιες έρευνες προκύπτει ότι η Περιοδοντίτιδα σαν χρόνια φλεγμονώδης νόσος μπορεί να επηρεάζει την εξέλιξη παθολογικών καταστάσεων όπως την δημιουργία αθηρωματικών πλακών, την εμφάνιση καρδιαγγειακών επεισοδίων και τη ρύθμιση του επιπέδου του Σακχαρώδους Διαβήτη.

Επίσης, άτομα που βρίσκονται σε φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση της Επιληψίας, Οστεοπόρωσης, και διαφόρων μορφών Καρκίνου, εμφανίζουν σημαντικά μεγαλύτερα ποσοστά περιοδοντικών βλαβών με επιτακτική την ανάγκη συστηματικής παρακολούθησης τους.

Νεώτερα επιδημιολογικά δεδομένα εμφανίζουν κάποιο βαθμό συσχέτισης των εγκύων γυναικών με αυξημένη προδιάθεση γέννησης πρόωρων και ελλιποβαρών νεογνών.

Σύμφωνα με την επικρατούσα τάση στη διεθνή βιβλιογραφία η θεραπεία της Περιοδοντίτιδας εκτός από αποτελεσματική οφείλει να είναι και λιγότερο επεμβατική.

Ο συνδυασμός της κλασσικής συντηρητικής θεραπείας (αποτρύγωση, υποουλική απόξεση, στίλβωση) με τις νέες θεραπευτικές τεχνικές με χρήση μορφών ακτινοβολίας Laser (χειρουργικά Laser, Φωτοθεραπεία με Laser χαμηλής ισχύος, Φωτοδυναμική θεραπεία), περιόρισε δραστικά την ανάγκη χειρουργικών επεμβάσεων του περιοδοντίου, που αποτέλεσε την κυρίαρχη επιλογή τις περασμένες δεκαετίες.

Ανάλογα με το είδος, το στάδιο και την εξέλιξη της Περιοδοντικής νόσου, είναι πιθανόν να χορηγηθούν τοπικές αντιμικροβιακές ουσίες ή και αντιβιοτικά με εξατομικευμένα κριτήρια.

Η διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος με την τακτική επανεξέταση που έχει σαν στόχο τον έλεγχο του μικροβιακού φορτίου και την υποτροπή της φλεγμονής, με ανώδυνο και ασφαλή τρόπο, αποτελεί τον «χρυσό κανόνα» για την μακροβιότητα της θεραπευτικής επέμβασης στην αντιμετώπιση της Περιοδοντίτιδας.

Αντίστοιχα με την Περιοδοντίτιδα που εμφανίζεται γύρω από τα δόντια, η Περιεμφυτευματίτιδα είναι μια φλεγμονώδης διεργασία που επηρεάζει τους ιστούς που περιβάλλουν το εμφύτευμα και συνοδεύεται από απώλεια στηρικτικού ιστού που είναι ακτινογραφικά ανιχνεύσιμη.

Παρατηρούνται επίσης ερυθρότητα, οίδημα, αιμορραγία των ούλων, που μερικές φορές συνοδεύεται από πυόρροια, χωρίς πάντοτε να συνυπάρχει αίσθημα πόνου.

Η εξέλιξη της βλάβης οδηγεί σε εκτεταμένη οστική καταστροφή γύρω από το εμφύτευμα, με διαρκώς αυξανόμενη κινητικότητα που καταλήγει στην απώλεια του.

Η πλημμελής στοματική υγιεινή σε περιβάλλον μικροβιακής χλωρίδας ανάλογης με την Περιοδοντίτιδα, αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα εμφάνισης της νόσου.

Γενετικοί παράγοντες, ο Σακχαρώδης Διαβήτης, το κάπνισμα καθώς και προβλήματα σχετικά με την μορφολογία της επιφάνειας του εμφυτεύματος και την ατελή προσθετική εφαρμογή αποτελούν επιβαρυντικούς παράγοντες για την ανάπτυξη Περιεμφυτευματίτιδας.

Θεραπευτικά έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί συντηρητικές και χειρουργικές τεχνικές που αποσκοπούν στην απομάκρυνση της μικροβιακής πλάκας από την επιφάνεια του εμφυτεύματος, την εξάλειψη της φλεγμονής, τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την αποφυγή επαναμόλυνσης της περιοχής.

Είναι μια θεραπευτική μέθοδος που βασίζεται στην ενεργοποίηση μιας φωτοευαίσθητης ουσίας από φωτεινή δέσμη κατάλληλου μήκους κύματος, που εκπέμπεται από φωτεινή πηγή (διοδικό) Laser στο ορατό και το εγγύς υπέρυθρο φάσμα της ακτινοβολίας.

Πρωτοεμφανίσθηκε ως μέθοδος στις αρχές του 20ου αιώνα και από τότε χρησιμοποιείται αποτελεσματικά στην Ιατρική στους τομείς της Δερματολογίας, Οφθαλμολογίας και Ογκολογίας.

Στην Οδοντιατρική χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση διαφόρων βλαβών στο χώρο της Στοματολογίας και στην Περιοδοντολογία από το 1990 (Dobson & Wilson).

Πρόκειται για μια τροποποιημένη εφαρμογή της ακτινοβολίας Laser, σύμφωνα με την οποία η φωτοευαίσθητη χρωστική που έχει τοποθετηθεί στο εσωτερικό των περιοδοντικών θυλάκων, ενεργοποιείται από φωτεινή πηγή Laser, είτε εξωτερικά είτε με οπτική ίνα στο εσωτερικό του, απελευθερώνει ελεύθερες ρίζες οξυγόνου και άλλους δραστικούς παράγοντες, τοξικούς για τα μικρόβια, χωρίς να προκαλούν βλάβες στους σκληρούς και μαλακούς ιστούς.

Με αυτό τον τρόπο περιορίζεται δραστικά το μικροβιακό φορτίο και ελέγχεται η εξέλιξη της φλεγμονής, δράση που βρίσκει σημαντικό πεδίο εφαρμογής στην αντιμετώπιση της Περιοδοντίτιδας και της Περιεμφυτευματίτιδας.

Η ενεργοποίηση από χαμηλής ισχύος διοδικά Laser, φωτοευαίσθητων ουσιών που απορροφούν στο αντίστοιχο μήκος κύματος (toluidine blue, methylene blue) αξιολογήθηκε ερευνητικά ότι συμβάλλει θετικά στη δραστική μείωση του μικροβιακού φορτίου από τις περιοδοντικές θυλάκους και ονομάσθηκε «αντιμικροβιακή Φωτοδυναμική θεραπεία» (aPDT).

Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ιδιαίτερο ερευνητικό ενδιαφέρον για την ενεργοποίηση της φωτοευαίσθητης ουσίας indocyanine green από διοδικά Laser που εκπέμπουν στο εγγύς υπέρυθρο φάσμα της ακτινοβολίας (~800 nm). Τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα θετικά για την καταστροφή των μικροβίων του περιοδοντικού θυλάκου, γεγονός που οδηγεί σε ραγδαία αύξηση της αποδοχής της μεθόδου από την ιατρική κοινότητα (aPTT).

Η Φωτοδυναμική θεραπεία ως συμπληρωματικό μέσο της συντηρητικής περιοδοντικής θεραπείας, συμβάλλει ουσιαστικά στον έλεγχο της φλεγμονής, μειώνει την ανάγκη λήψης αναλγητικών και αντιβιοτικών και περιορίζει δραστικά την ανάγκη χειρουργικών επεμβάσεων στο περιοδόντιο.

Τα τελευταία χρόνια αυξάνονται στη διεθνή βιβλιογραφία οι αναφορές για τη χρήση διαφόρων μορφών Φωτοθεραπείας στην αντιμετώπισης της Περιεμφυτευματίτιδας.

Ο συνδυασμός της Φωτοδυναμικής (PDT) θεραπείας με διοδικά Laser ή χειρουργικές επεμβάσεις επιτυγχάνει μείωση του μικροβιακού φορτίου με την ενεργοποίηση της φωτοευαίσθητης χρωστικής και τη δημιουργία δραστικών ελευθέρων ριζών οξυγόνου (Romeo 2016).

Η εφαρμογή φωτεινής ενέργειας χαμηλής ισχύος από Laser ή Led πηγές με τη διαδικασία της Φωτοβιοτροποποίησης (PBM) οδηγεί με α-θερμικό τρόπο στην ελάττωση των βακτηριακών ενδοτοξινών, προάγει την επούλωση, μειώνει τη φλεγμονή, συμβάλλοντας με τον μηχανικό καθαρισμό του περιεμφυτευματικού θυλάκου στη βελτίωση όλων των κλινικών δεικτών (Sculean 2016).

Η σύγχρονη θεραπευτική τάση στην αντιμετώπιση της περιοδοντικής νόσου στοχεύει στη μείωση της ανάγκης εφαρμογής χειρουργικών τεχνικών αποκατάστασης, που είναι οι πλέον δυσάρεστες και επώδυνες φάσεις κάθε θεραπείας.

Η χρήση Laser με διαφορετικά μήκη κύματος και εξατομικευμένα πρωτόκολλα αποτελεί σημαντική επιστημονική εξέλιξη και θετική συμβολή στην επίτευξη προβλέψιμου θεραπευτικού αποτελέσματος με λιγότερα φάρμακα σε βάθος χρόνου και με σεβασμό στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.

Οι εντελώς πρωτοποριακές στο χώρο της Περιοδοντολογίας εφαρμογές της Φωτοδυναμικής (PDT)  θεραπείας με διοδικά Laser, επιτυγχάνουν κατά περίπτωση αντιμικροβιακή δράση, απομάκρυνση του φλεγμονώδους ιστού, ταχύτερη επούλωση και αναλγησία.

Παράλληλα με τη βιοδιέργεση (PBM) των σκληρών και μαλακών ιστών του περιοδοντίου, επιτυγχάνεται ταχύτερη, πληρέστερη και με λιγότερες παρενέργειες ανάπλαση τους. Η ανασύνθεση του συνδετικού ιστού και η αναδιαμόρφωση του οστίτη ιστού χωρίς χειρουργικά μέσα έχει σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση της πρόσφυσης των ούλων, τον δραστικό περιορισμό της αιμορραγίας και τη μείωση της κινητικότητας των δοντιών.

Η χωρίς περιορισμούς δυνατότητα επανεφαρμογής της Φωτοθεραπείας – πάντοτε με εξατομικευμένα πρωτόκολλα – στα πλαίσια του ελέγχου για τη διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος, συμβάλλει στον πληρέστερο έλεγχο της πιθανότητας υποτροπής της νόσου και δημιουργεί θετική προδιάθεση σε κάθε ασθενή, ενισχύοντας τη συμμόρφωση του για τη διατήρηση του αποτελέσματος.

Σύμφωνα με τα πορίσματα ειδικής συνόδου – για την ασφάλεια και τις αντενδείξεις κατά τη χρήση ιατρικών Lasers – της North American Association for Laser Therapy (2010):

– Συστήνεται η υποχρεωτική χρήση προστατευτικών γυαλιών κατάλληλου μήκους κύματος για κάθε είδος Laser.

– Δίδονται κανόνες εφαρμογής των Laser σε εκείνες τις ομάδες των ασθενών που πάσχουν από Καρκίνο, επιληψία καθώς και εγκύους.

Η Φωτοθεραπεία είναι μια μη επεμβατική, ατραυματική ιατρική εφαρμογή χωρίς παρενέργειες. Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν ένα ήπιο, ευχάριστο αίσθημα «ζέστης» στην περιοχή εφαρμογής της ακτίνας Laser.

Σύμφωνα με όλες τις επιστημονικές έρευνες, οι παρενέργειες από την εφαρμογή της Φωτοθεραπείας στον άνθρωπο είναι αμελητέες και δεν διαφέρουν σε συχνότητα και ένταση από αυτές που εμφανίζονται με τη χρήση εικονικής (placebo) εικονικής φωτεινής δέσμης.

Εξαρτάται από το είδος και τη χρονιότητα της πάθησης. Συνήθως τα οξέα συμπτώματα όταν αντιμετωπίζονται άμεσα με Φωτοθεραπεία, υποχωρούν με ταχύ ρυθμό και δεν χρειάζονται πολλές επαναληπτικές συνεδρίες.

Η προσεκτική αξιολόγηση του ιατρικού ιστορικού σε συνδυασμό με εξατομικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα που παρέχει ο εκπαιδευμένος στην Φωτοθεραπεία ιατρός με τον κατάλληλο εξοπλισμό, εξασφαλίζει την χορήγηση της αναγκαίας ποσότητας φωτεινής ενέργειας στο απαιτούμενο χρονικό διάστημα για τον ελάχιστο αριθμό των απαραίτητων συνεδριών.

Είναι μια σοβαρή, επώδυνη, οξεία φλεγμονώδης επιπλοκή της χημειο/ακτινοθεραπείας σε ορισμένες ομάδες ογκολογικών ασθενών. Η ένταση των συμπτωμάτων και οι μορφές εμφάνισης εξαρτώνται από το είδος, τη διάρκεια και τη δόση της αντινεοπλασματικής αγωγής.

Εμφανίζεται με τη μορφή ερυθρότητας και ελκώσεων του βλεννογόνου του στοματοφάρυγγα.  Ανάλογα με την βαρύτητα της επιπλοκής η κλινική εικόνα συνοδεύεται από αφυδάτωση, ξηροστομία, δυσγευσία, δυσκαταποσία και πόνο ο οποίος σε ποσοστό 10% – 20% των ασθενών είναι τόσο έντονος που οδηγεί σε αδυναμία λήψης τροφής, τροποποίηση του θεραπευτικού σχήματος ή ακόμα και αιτία διακοπής του.

Παράλληλα η Στοματοβλεννογονίτιδα αποτελεί ευνοϊκό πεδίο για την ανάπτυξη τοπικών ή συστηματικών λοιμώξεων (μυκητησιακές, ερπητικές) με περαιτέρω επιβάρυνση του ήδη εξασθενημένου οργανισμού.

Η επιβράδυνση της ανάρρωσης, η αύξηση του κόστους νοσηλείας, η επιδείνωση της πρόγνωσης και η πιθανή ελάττωση του προσδόκιμου χρόνου ζωής σαν αποτέλεσμα εμφάνισης τέτοιων επιπλοκών, επηρεάζουν αρνητικά την ποιότητα ζωής του καρκινοπαθούς και δυσχεραίνουν τις υποστηρικτικές προσπάθειες του οικογενειακού του περιβάλλοντος.

Οι θεραπευτικές στρατηγικές δίνουν έμφαση κυρίως στην πρόληψη, με την εφαρμογή των βέλτιστων τεχνικών στοματικής υγιεινής, τη χρήση ήπιων στοματοπλυμάτων και κρυοθεραπείας.

Μέχρι σήμερα κυρίαρχη επιλογή ήταν  η εφαρμογή εφυγραντικών και καλυπτικών παραγόντων  του επιθηλίου , η συστηματική χορήγηση ισχυρών αναλγητικών ακόμη και κορτιζόνης.

Σύμφωνα με την τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες της παγκόσμιας οργάνωσης υποστηρικτικής Ογκολογίας του ασθενούς MASCC/ISOO (2013), συστήνεται η εφαρμογή Φωτοθεραπείας – σε εξειδικευμένα κέντρα, από εκπαιδευμένους ιατρούς με τον κατάλληλο εξοπλισμό – για τη μείωση της έντασης των συμπτωμάτων, σε ασθενείς που έχουν υποστεί μεταμόσχευση μυελού οστών ή έχουν υποστεί Χημειοθεραπεία για καρκίνο της περιοχής κεφαλής – τραχήλου.

Η Φωτοθεραπεία μειώνει τα επίπεδα των προφλεγμονωδών κυτοκινών και των ενεργών ριζών οξυγόνου που εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της Βλεννογονίτιδας, συντελεί στην προαγωγή της επούλωσης και τη διατήρηση της ακεραιότητας του επιθηλίου χωρίς τοξικότητα ή άλλης μορφής παρενέργειες στους ασθενείς.

Σαν αποτέλεσμα της ευεργετικής της δράσης,παρατηρείται ελάττωση της έντασης των επώδυνων συμπτωμάτων και βελτίωση της ικανότητας λήψης τροφών με αποτέλεσμα την μη διακοπή της ακολουθούμενης αντινεοπλασματικής αγωγής.